Blokzinciri Neden Önemli?
(sadece bankacılar okusun)
Sene 1996, yazın sonları… Telefon çaldı, Bilkent’li arkadaşlarımla o sırada çalışmakta olduğumuz şirketin telefonundan beni isimimle aradılar. Arayan, Ali Taran’ın reklam ajansında yetkili birisi, o telefonda bana, bir banka için web sayfası yaptırmak istediklerini bildirdi. ATCW( Ali Taran Creative Workshop), o dönemde Türkiye’nin rakipsiz reklamcılık yıldızıydı! Müşterileri olan Yapı Kredi Bankası, 1996 yılının bir numaralı reklamvereni, yani o yıl reklama en çok para harcayan kurumuydu. Dünya bugünkü dünya değildi, herşey, tüm reklam bütçeleri televizyon reklamları üzerinden dönüyordu.
İki saniye bile düşünmeden, bankanın Yapı Kredi olduğunu biliyordum, çünkü ATCW’nin bir numaralı müşterisiydi ve aynı ajansta rekabet kuralları gereği tek bir banka olabiliyordu. İki saat sonra kendimi, ATCW ofisinde oturmuş, ve Ali Bey’lerle Türkiye’nin ilk kurumsal web sitesi işini almanın pazarlığını yapıyor buldum. Para pazarlığı değildi bu, çünkü fiyatı konması mümkün olmayan bir işti, Türkiye’nin ilk kurumsal web sitesi yapılacaktı ve kurum koskoca Yapı Kredi Bankasıydı.
Üç hafta sonra işi bitirmiş, teslim etmiş ve parasını da almış durumdaydık. O yıllar için bu süre göze alındığında bize ödenen hatırı sayılır bir miktardı. Şirket patronlarımız da şaşkınlık içindeydi. Hiç bilmedikleri bir konuda yüklü bir fatura kesmişlerdi, “internet” diye bir şey için “sayfa” denilen bir şeyler yapılıyordu.
Şimdi 23 yıl ileri saralım ve bugüne gelelim!
Bugün de blokzinciri ile ilgili bulunduğumuz yer, 1995 yılında world wide web’in olduğu yer gibi adeta, sadece işler çok daha ciddi konularla ilgili gelişiyor: Yeni para sistemleri, para transferleri yapılabilen kripto adı verilen yeni altyapılar, dağıtık veritabanları, dağıtık yapıda tutulan defter-i kebirler vs. vs. Merkez Bankalarının rolünü elinden alan ama devletlere, kanunlara tabi olmayan bazı yapılar, sahibi olmayan, mülkiyeti gayri merkezi olan platformlar…
Yapı Kredi Bankası için web sayfası yaptığımız günlerde, işler tamamlandıkça gidip müdürlere sunum yapıyorduk. Ali Bey konuya vakıf olmadığı için gelişmeleri benim ve müdürlerin body-language yani vücut dillerinden takip etmekteydi. Arada bir müdürlerin benim söylediklerim sonucunda gerildiklerini hissediyordu ama nedenini anlamıyordu. Ama bir sözüme sesli olarak gülündü ve ortalık biraz rahatladı. Yaptığım bir tahmin o zaman epey komik olarak algılanmıştı çünkü odadaki herkes mutabıktı sözlerimin saçmalığına. Demiştim ki, “şu anda broşür bir site yapıyoruz ama yakın gelecekte ana bankacılık aktiviteniz de bunun gibi bir siteden yapılıyor olacak.”
O zaman, yani 1996 sonbaharında komik görünen bu düşüncemden bir yıl kadar sonra Garanti Bankası online şubesini duyurdu. O işin reklamcısı da Serdar Erener’di ve şans eseri ben onun da danışmanıydım. Fakat bu defa işi Garanti Teknoloji ekibi sürüklüyordu, ben sadece ajansa reklamlarında kullandığı dil konusunda teknik danışmandım, ekip olarak teknolojik bir şey yapmıyorduk. Çünkü gerçekten de banka asli işini siteye koymuştu, ve haklı olarak dış danışmanlara güvenemezdi.
Şimdi yeniden günümüze gelelim. Blokzinciri konulu projeler yapılıyor, ben ve genç arkadaşlarım yapılanları izlemekle yetinmiyoruz, bizzat işin içindeyiz. Bugün de tarih tekerrür ediyor: birileri yine sözlerime (ve yazdıklarıma) sesli olarak gülüyor. Ben bugün yine (varsa) beni dinleyen bankacı arkadaşlara konuşuyorum, “Arkadaşlar asli işinizi kaybetmektesiniz, bir şeyler yapmalısınız”. “Yapacağınız şeylerin yurt dışarıdan hazır paket halinde gelmesini beklerseniz çok geç olacak”. Bugün blokzinciri denildiğinde tek gördüğünüz iş ulusal/uluslararası transferler (Bkz. Ripple, Stellar, Monero, Zcash) olabilir. Ama dünyanın bir yerlerinde etrafa sezdirmeden çalışanlar vardır ki bu çok muhtemeldir; eğer banka olarak asli işiniz kişilere ve şirketlere kredi vermek ve bu kredilerden gelir kazanmaksa, bunun da yakında blokzinciri üzerinde çalışan araçlarının ortaya çıkmasına şaşırarak bakacaksınız.
Şimdi bu yazıma dönüp tekrar bakınız… eğer yazdıklarım size gülünç (veya inanılmaz) geliyorsa bir sorun var demektir. Tarih tekerrür ediyor demektir.
